De organisatie van werk
Gedrag, Hybride werken, Implementatie, Onderzoek, Samenwerken, Sociale cohesie, Thuiswerken, Werkproces

Kennis verwerken in de virtuele agora: Thuiswerken en gemeenschappelijkheid na COVID-19

In dit artikel, gepubliceerd beschrijven de auteurs van het CFPB hoe thuiswerken en hybride werkmodellen de gemeenschappelijkheid en handelingsmogelijkheden van fysieke en virtuele werkplekken beïnvloeden, geïnspireerd door historische voorbeelden van sociale ruimtes.

In deze publicatie

In dit artikel beschrijven de auteurs van het CFPB hoe thuiswerken en hybride werkmodellen de gemeenschappelijkheid en handelingsmogelijkheden van fysieke en virtuele werkplekken beïnvloeden, geïnspireerd door historische voorbeelden van sociale ruimtes. het verdiepende onderzoek vond plaats in het kader van onderzoeksprogramma Werk in Transitie (WiT).

COVID-19 en onze manier van werken

In het artikel wordt ingegaan op de gevolgen van thuiswerken tijdens COVID-19 en de implicaties daarvan voor toekomstige werkmodellen. Het fysieke kantoor wordt traditioneel gezien als een plek die niet alleen werk faciliteert, maar ook identiteitsvorming en cultuuruitingen ondersteunt. De pandemie heeft deze functie uitgedaagd, doordat kenniswerkers in virtuele ruimtes moesten werken.

Kan de virtuele omgeving functies van het fysieke kantoor overnemen?

Een centrale vraag in het artikel is of de virtuele omgeving de functies van het fysieke kantoor kan overnemen. Dit wordt onderzocht vanuit een historisch-filosofische invalshoek, waarbij historische sociale ruimtes, zoals de Griekse agora, Middeleeuwse jaarmarkten en het vroegmoderne koffiehuis, als inspiratie dienen. De auteurs identificeren vijf voorwaarden voor succesvolle gemeenschappelijkheid in hybride werkmodellen: fysieke gemeenschappelijkheid, verbeelde gemeenschap, gereglementeerde toegankelijkheid, een coherent mensbeeld en juridische inkadering.

Fysieke gemeenschappelijkheid blijft essentieel voor verbondenheid

Hoewel virtuele gemeenschappelijkheid voordelen biedt, zoals flexibiliteit en connectiviteit, blijft fysieke gemeenschappelijkheid essentieel voor verbondenheid, spontane interactie en identiteitsvorming. Virtuele ruimtes missen vaak symbolische en sociale elementen die bijdragen aan een gevoel van gemeenschap. De auteurs pleiten voor een balans tussen virtuele en fysieke ruimtes en benadrukken dat organisaties aandacht moeten besteden aan de sociale en juridische aspecten van hybride werk.

Een balans is noodzakelijk

De auteurs concluderen dat een volledig virtuele werkomgeving niet dezelfde gemeenschappelijkheid biedt als een fysieke. Een balans tussen beide is noodzakelijk voor duurzame organisatieprestaties. Organisaties moeten hun werkomgeving heroverwegen en aanpassen aan hybride werkmodellen, met aandacht voor sociale cohesie en juridische kaders.

Lees het volledige artikel

Het artikel ‘Kennis verwerken in de virtuele agora: Thuiswerken en gemeenschappelijkheid na COVID-19’ is nu openbaar toegankelijk op de website van Gedrag & Organisatie of download het bestand hieronder.

Meer lezen

1 september 2025

Wat werkt in de hybride werkomgeving?

De organisatie van werk, Het kantoor
De publicatie ‘Wat werkt in de hybride werkomgeving?’ (2025) van het CFPB biedt lessen uit vijf jaar praktijkonderzoek en experimenten rondom hybride werken....
7 augustus 2025

Visueel Verslag Kenniskring II 2025: Wat verwachten we van het kantoor

Het kantoor
In het visueel verslag Kenniskring II – Wat verwachten we van het kantoor? (2025) reflecteert het CFPB samen met onderzoekers en beleidsmakers op hybride werken...
4 juni 2025

De uitdagingen van hybride werken

De organisatie van werk, De plaats van werk, Het kantoor, Welzijn en gezondheid
Dit achtergrondartikel uit 2025 presenteert inzichten uit CFPB-onderzoek naar hybride werken en laat zien hoe locatiekeuze, samenwerking en gezondheid onder kenniswerkers veranderen....
14 april 2025

Druk op kantoor? Een kwestie van perspectief!

Het kantoor
Dit rapport van het CFPB gaat in op de vraag waarom medewerkers drukte ervaren in de werkomgeving, en hoe deze ervaring verschilt van objectieve maatstaven...
8 april 2025

Visueel verslag Kenniskring Teamgericht faciliteren bij hybride werken

De organisatie van werk
Dit visueel verslag van de eerste Werk in Transitie Kenniskring (maart 2025) laat zien hoe teamgericht faciliteren samenwerking en verbinding versterkt in een hybride werkomgeving....
20 maart 2025

NVM Kantorenmarkt rapport 2025

De organisatie van werk, De plaats van werk, Het kantoor, Welzijn en gezondheid
De publicatie NVM Kantorenmarkt Rapport 2025 schetst een beeld van een veranderende kantorenmarkt waarin duurzaamheid, locatiekwaliteit en werkbeleving centraal staan. Jacqueline Schlangen (CFPB) benadrukt het...
18 februari 2025

Understanding Co-Worker Relationships in Hybrid Work: Adapting to a Post-COVID-19 Workplace

De organisatie van werk
Deze dissertatie van Amie van Woudenberg laat zien dat hybride werk zowel nieuwe kansen als uitdagingen biedt bij het onderhouden van werkrelaties....
10 februari 2025

Visueel Verslag CFPB Impuls 2025

De organisatie van werk
Visueel verslag van de bijeenkomst CFPB Impuls die gehouden werd op 3 februari 2025 bij het Ministerie van Economische Zaken in Den Haag...
1 december 2024

Visueel verslag Kenniskring Trends en Ontwikkelingen

De organisatie van werk, De plaats van werk, Het kantoor, Welzijn en gezondheid
In dit visueel verslag (november 2024) blikt het CFPB terug op een kenniskring over hybride werken, samenwerking en werkgeluk....
7 november 2024

Locatiekeuzeprofielen. Waar werkt iedereen?

De plaats van werk
Rapport over de hybride werken binnen Nederlandse (semi)publieke organisaties. Het CFPB analyseerde data van meer dan 17.000 respondenten en onderscheidde zes zogenoemde 'locatiekeuzeprofielen'....

_jouw privacy

Allereerst willen we aangeven dat we zorgvuldig met je gegevens zullen omgaan en dat je je altijd makkelijk kunt afmelden.

Daarnaast hechten we veel waarde aan de veiligheid van je gegevens! Wil je meer weten over je privacy? Check dan onze privacy policy. Mocht je hierover vragen hebben? Mail dan gerust op info@cfpb.nl